DẠY HỌC MĨ THUẬT TIỂU HỌC THEO PHƯƠNG PHÁP MỚI
DẠY HỌC MĨ THUẬT TIỂU HỌC THEO PHƯƠNG PHÁP MỚI
DẠY HỌC MĨ THUẬT TIỂU HỌC THEO PHƯƠNG PHÁP MỚI
I. Lời mở đầu:
Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNHHĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của Chính phủ Đan Mạch, đã triển khai Dự án Hỗ trợ giáo dục Mĩ thuật cấp tiểu học (SAEPS). Sau thời gian thử nghiệm tại các trường tiểu học ở một số tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng miền trên cả nước, Dự án đã chứng tỏ tính ưu việt và sự phù hợp với nhu cầu đổi mới về phương pháp dạy - học Mĩ thuật cấp tiểu học ở Việt Nam.
II. Những quy trình dạy - học mĩ thuật theo phương pháp mới của SAEPS đều hướng tới mục tiêu :
• Lấy học sinh làm trung tâm
• Kích thích sự tương tác, tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức giúp học sinh có được các khả năng:
+ Biểu đạt và giao tiếp thông qua hình ảnh.
+ Khám phá và hiểu được văn hóa thông qua nghệ thuật thị giác.
+ Hình thành các kỹ năng sống trong lĩnh vực Mĩ thuật.
+ Yêu thích cái đẹp và biết vận dụng vào cuộc sống sinh hoạt, học tập hàng ngày .
III. Nội dung
1. Mĩ thuật dựa vào các thiên hướng trí tuệ
a. Trí tuệ ngôn ngữ: là khả năng sử dụng ngôn ngữ, lời nói là thế mạnh. (Người học thích thuyết trình, thể hiện cảm xúc bằng lời nói)
b. Trí tuệ Âm nhạc: là khả năng nhận biết các giai điệu và âm thanh, nhạy cảm với âm nhạc và nhịp điệu. (Người học thích hát, gõ nhịp, thích chơi nhạc và nhớ các giai điệu)
c. Trí tuệ logic - toán học: là khả năng sử dụng các con số và nhận biết các mô hình trừu tượng. (Người học thích suy nghĩ, làm việc với các con số; giải quyết các vấn đề bằng logic toán học)
d. Trí tuệ thị giác - không gian: là khả năng hình dung các đồ vật, các chiều không gian. (Người học thích các hoạt động mĩ thuật, thủ công và thích vẽ, tạo hình...)
e. Trí tuệ vận động: là sự nhanh nhạy của cơ thể và khả năng điều khiển các vận động. (Người học thích nhảy múa, thể thao, gửi các thông điệp bằng cơ thể...)
g. Trí tuệ liên kết các cá nhân: là khả năng giao tiếp và quan hệ giữa người này với người khác. (Người học dễ kết bạn, thích các trò chơi hợp tác, thích làm việc theo nhóm).
h. Trí tuệ nội tâm: là những trạng thái nội tâm, tinh thần, tự suy nghĩ và nhận thức. (Người học thích nghĩ về các cảm xúc, suy nghĩ của bản thân; thích hiểu rõ về cách sử trí và giải quyết các vấn đề)
2. Những năng lực được hình thành và phát triển thông qua giáo dục mĩ thuật.
Giáo viên có trách nhiệm, đặc biệt là tổ chức các quy trình dạy - học mĩ thuật nhằm phát triển Trí tuệ thị giác – không gian và ngôn ngữ thẩm mỹ.
Giáo dục mĩ thuật khuyến khích học sinh phát triển các năng lực:
1- Năng lực trải nghiệm: Học sinh có được những trải nghiệm để gợi mở cách nhìn nhận, cảm giác, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt .
2- Năng lực Kỹ năng và kỹ thuật : Giáo dục mĩ thuật giúp cho học sinh phát triển ngôn ngữ không gian - thị giác, học sinh học các ngôn ngữ mĩ thuật khi các em thực hành và hiểu cách sử dụng đường nét, hình khối, kích cỡ, bố cục, màu sắc.
3- Năng lực biểu đạt :
Giáo dục mĩ thuật giúp học sinh có khả năng khám phá ra năng lực của mình thông qua các phương tiện khác nhau cũng như trải nghiệm những niềm vui thích khi tạo ra những sản phẩm, những biểu đạt mang tính độc lập và đặc sắc của mình.
4- Năng lực phân tích và diễn giải :
Giáo dục mĩ thuật mang lại cho học sinh “con mắt” tò mò để tìm hiểu và phân tích văn hoá thị giác cũng như quá trình sáng tạo. Qua đó các em phát triển tính sáng tạo và khám phá những ý tưởng mới khi tìm hiểu các bức tranh, các tác phẩm điêu khắc, bài thuyết trình hoặc các buổi triển lãm.
5- Năng lực giao tiếp và đánh gía:
Học sinh sẽ thảo luận và đánh giá các hoạt động tại lớp học. Trong suốt quy trình, giáo viên và học sinh có thể thảo luận mục đích và kết quả qua từng bước sáng tạo từ đầu cho đến khi có sản phẩm cuối cùng. Sau mỗi quy trình, giáo viên và học sinh sẽ đánh giá chất lượng của mỗi sản phẩm được tạo ra cũng như hiệu quả xuyên suốt quá trình học tập.
3. Các quy trình dạy học mĩ thuật theo pp Đan Mạch
Gồm 7 Quy trình dạy - học mĩ thuật thử nghiệm, trong đó đề cao tính nghệ thuật và giáo dục thẩm mĩ:
1. Vẽ ký họa dáng (người/vật): Quy trình Vẽ cùng nhau và sáng tạo các câu chuyện
2. Vẽ theo mẫu (chân dung /vật thể): Quy trình Vẽ biểu cảm
3. Vẽ trang trí (Làm bìa sách, bưu thiếp, giấy mời…): Quy trình Trang trí và vẽ tranh qua âm nhạc
4. Hình ảnh các nhân vật được xé, cắt dán, tạo hình 3D để tạo một chủ đề có cốt truyện: Quy trình Xây dựng cốt truyện
5. Các hình khối được tạo ra từ vật tìm được, dây thép, đất nặn, giấy bồi… và được kết nối với nhau trong một không gian nhất định: Quy trình tạo hình 3D tiếp cận theo chủ đề
6. Các nhân vật được tạo hình từ các vật dụng tìm được và câu chuyện được phát triển theo chủ đề: Quy trình Điêu khắc - Nghệ thuật tạo hình không gian (Nghệ thuật sắp đặt/ hoạt cảnh/ biểu diễn và sắm vai)
7. Tạo hình các con rối và tạo ra một buổi trình diễn ấn tượng: Quy trình “Tạo hình con rối và nghệ thuật biểu diễn”
Cả 7 quy trình này đều được xây dựng chung một cấu trúc:
• Thảo luận và làm quen với chủ đề.
• Quy trình được chi tiết từ đầu tới cuối thông qua mô tả thực tế các bước khác nhau của một quy trình, trong đó kết hợp nhuần nhuyễn các quy trình nói trên để đảm bảo hiệu quả cao nhất trong việc giáo dục mĩ thuật.
• Có thể có những thay đổi linh hoạt hoặc cân nhắc khác cho quy trình cụ thể ở thực tế. Những quy trình dạy - học Mĩ thuật này không phải là công thức cố định mà chúng ta phải làm theo. Những quy trình này tạo cảm hứng cho giáo viên và nó còn có thể điều chỉnh cho phù hợp với đối tượng học sinh và điều kiện thực tế tại địa phương. Giáo viên có thể phát triển khả năng của học sinh ở các mức độ khác nhau trong các quy trình này như khả năng trải nghiệm, sáng tạo, biểu đạt, giao tiếp và đánh giá.
4. Một số lưu ý:
- Giáo viên cũng cần phối hợp tích cực với phụ huynh, đồng nghiệp, Ban giám hiệu để phối hợp huy động nguồn lực dạy học Mĩ thuật hiệu quả; yêu cầu học sinh chuẩn bị các học liệu, đồ dùng học tập cho buổi học sau.
- Giáo viên cũng cần cho học sinh mang sản phẩm về nhà để trưng bày thành góc Mĩ thuật ở gia đình; nhà trường có thể tổ chức triển lãm, trưng bày sản phẩm của học sinh vào các ngày sinh hoạt tập thể.
- Họa phẩm và vật liệu phục vụ cho phương pháp dạy Mĩ thuật Đan Mạch, yêu cầu tận dụng tối đa các phương tiện, đồ dùng học tập sẵn có, sử dụng linh hoạt các chất liệu học sinh đã có, hướng dẫn học sinh sưu tầm các chất liệu sẵn có ở địa phương, những vật dụng bỏ đi để tạo ra nhiều chất liệu phong phú trong các hoạt động dạy học Mĩ thuật.
